با حقوق کارگر و کارفرما بیشتر آشنا شوید

با حقوق کارگر و کارفرما بیشتر آشنا شوید

با حقوق کارگر و کارفرما بیشتر آشنا شوید | کار یکی از اصلی ترین و اساسی ترین مفاهیم موجود در جامعه است. در بسیاری از فرآیند ها و مباحث مربوط به این موضوع دو طرف کارفرما و کارگر وجود دارد. در واقع یک طرف این موضوع کارفرمایان و صاحبان مشاغل می باشند که شرایط و امکانات کار کردن را فراهم کرده و به تولید خدمات یا محصولات دست می زنند. از سویی دیگر نیز کارگران وجود دارند که برای کارفرمایان در مشاغل و مناصب مختلف کار کرده و به عنوان نیروی انسانی آن سازمان یا مجموعه فعالیت می کنند. هر کدام از این دو طرف دارای حقوقی هستند که می بایست در انجام کارها رعایت شود. با جاب اکسپرت همراه باشید تا با حقوق کارگر و کارفرما بیشتر آشنا شده و جزئیات آن را بررسی کنیم.

کارگر و کارفرما چه کسانی هستند و چه حق و حقوقی نسبت به یکدیگر دارند؟

سوالی که ممکن است ابتدا پیش بیاید این است که کارگر و کارفرما چه کسانی هستند؟ آیا به هر فردی می توان کارگر یا کارمند و به هر مجموعه ای می توان کارفرما گفت؟ به استناد ماده ٢ قانون کار، کارگر کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق‌ السعی اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می‌کند. عبارت “کسی است” در جمله فوق به این معنا است که که کارگر یک شخص حقیقی است و شخص حقوقی مانند موسسات و شرکت ‌ها به هیچ عنوان کارگر تلقی نمی‌ گردند و مشمول این ماده قانون نمی ‌شوند.

شخص حقیقی در واقع همان انسان طبیعی است که می‌تواند موضوع حق و تکلیف واقع شود. افرادی بسیاری ممکن است فکر کنند کارگر تنها به افرادی اطلاق می شود که کار فیزیکی انجام می دهند. با در نظر گرفتن تعارف پایه این عرصه متوجه خواهیم شد که انجام تمامی کارها از قبیل فیزیکی یا فکری جزو فعالیت کارگری محسوب می‌شود و عناوینی مانند دکتر، مهندس، تأثیری در این قانون و تعاریف موجود در آن ندارد. در واقع یک پزشک که در بیمارستان فعالیت دارد یا مهندسی که در مؤسسه پژوهشی یا کارخانه تولیدی کار می‌کند کارگر تلقی شده و مشمول این ماده است.با این تفاسیر باید گفت: هر فرد کار خود را با هر عنوان شغلی در مقـابل دریـافت مزد، تحت تبعیت و دستور کارفرما انجام دهد تحت پوشش قانون کار قرار می‌گـیرد مـگر اینکه از شـمول قانون به نحوی مستثنی باشد. در نتیجه حق و حقوق نیز به این افراد داده شده و کارفرمایان مستلزم رعایت این حقوق هستند.

طبق ماده ۳ قانون کار، کارفرما نیز به شخصیتی حقیقی یا حقوقی گفته می‌ شود که کارگر به درخواست او در مقابل دریافت مزد کار می‌کند. مدیران و مسئولان اداره کننده سازمان به عنوان نماینده کارفرما محسوب می‌شوند. اکنون با کارگر و کارفرما آشنا شدید، وقت آن است که با حق و حقوق کارگر و کارفرما آشنا شویم. با جاب اکسپرت در ادامه همراه باشید.

حقوق کارگران و کارفرمایان

با شنیدن حقوق کارگر و کارفرما، در ذهن بیشتر افراد بیشتر حقوق کارفرما، اختیارات و توانایی او در به جریان انداختن کارها و درخواست از نیروی انسانی به ذهنشان می آید. در واقع تفکر پیش فرض این قضیه این است که؛ این کارگران هستند که می بایست مطیع و تابع قوانین بوده و حق و حقوق مجموعه و کارفرما را رعایت کنند. در حالی که بخشی از حق و حقوق نیز در این میان مربوط به کارگر می شود و این قشر نیز در این ارتباط دارای حق و حوقی می باشند. حقوق کارگر بدون شک اگر از حقوق کارفرما دارای اهمیت بیشتری نباشد، کم اهمیت تر نیست. لازم است کارگران و نیروی کار، در هنگام استخدام و مشغول به کار شدن در موقعیت شغلی مورد نظر خود در بازار کار، به حق و حقوق خود آگاه بوده و از آن اطلاع داشته باشند. کارفرمایان نیز موظف هستند در این باره، در هنگام استخدام کردن افراد و جذب نیرو، آن ها را از حق و حقوقشان آگاه کرده و جزئیات موجود در این زمینه را به اطلاع آن ها برسانند.
همان طور که گفته شد، در مفهوم کار، کارگر و کارفرما هر دو دارای حق و حقوقی می باشند. در ادامه با مهم ترین حق و حقوق کارگران و کارفرمایان و تعهدات و تکالیف آن ها نسبت به یکدیگر آشنا خواهیم شد:

تعهدات کارگران در مقابل کارفرمایان

در انجام کارها، کارگران می بایست تعهدات و تکالیفی را در مقابل کارفرمایان رعایت کنند.

اجرای شخصی کار

با توجه به قرارداد کار، انجام کار قائم بر شخص تلقی شده و وجود روابط متعدد در این زمینه ایجاب می کند که کار می بایست توسط خود شخص انجام گرفته و اصل اجرای شخصی کار رعایت شود.

رعایت دقت در اجرای کار

در قانون کار آمده است؛” منظور از دقت در اجرای کار از سوی کارگر، در زمانی که شرط مشخصی از دقت در قرارداد کار پیش‌بینی نشده باشد، دقت متعارف به نسبت نوع کار و وظیفه محوله است.” در قانون کار سابق – سال ١٣٣٧ ماده ۴١- آمده است: هر گاه اهمال یا تقصیر کارگر موجب بروز حادثه یا از بین رفتن یا آسیب دیدن یکی از آلات و افزار کار یا خرابی محصول شود، کارفرما حق دارد جبران خسارت وارده را از طریق شورای کارگاه و هیئت حل اختلاف از کارگر بخواهد. و در قانون جدید از مقررات معین موارد قصور آیین نامه‌ های انضباطی کار در کارگاه‌ ها ماده این چنین آمده است: “هرگونه کوتاهی در انجام وظایف محوله یا هرگونه فعل یا ترک فعل که موجب نقض آیین نامه‌های انضباطی کارگاه، بروز اختلال و بی‌نظمی در روند طبیعی کار، کاهش کمی و کیفی تولید و خدمات، افزایش ضایعـات، ضرر و زیان و… . را فراهم کند قصور نامیده می‌شود

مراعات امانت

رعایت امانت در این زمینه را می توان به دو گونه تفسیر کرد. مورد اول رعایت امانت در خود انجام کار و فعل انجام کار است و مورد دوم رعایت امانت در خصوص وسایل، دستگاه ها و تجهیزاتی که برای کار در اختیار کارگران قرار می گیرند.

اجرای دستورهای کارفرما

در قرار داد کار و پس از شروع به کار کردن کارگر در شغل مربوطه، کارگر در ازای دریافت مزد، موظف است از وظایف که بر عهده او گذاشته می شود تبعیت کرده و دستورات و تعهدات لازم و مسئولیت های محوله را انجام دهد. این موضوع از حقوق کارفرما محسوب شده و کارگران موظف به رعایت آن هستند. در برخی از سازمان هاا و مجموعه ها نیز، کارگران موظفند از مافوق خود و سلسه مراتب سازمانی خود نیز تبعیت کرده و ممسئولیت ها و وظایف محوله از سوی آن ها را نیز اجرا کنند.

رعایت مقررات انضباطی کارگاه

در انجام هر شغلی در هر مجموعه و کارگاهی، یک آیین نامه انظباطی وجود دارد که کارگان و کارمندان موظف به اجرای آن هستند. آیین نامه انضباطی مجموعه مقرراتی است که در چارچوب قانون کار و مقررات در کارگاه ‌ها متناسب با شرایط و اوضاع و احوال کارگاه توسط کارفرما تهیه شده و پس از تأیید واحد تعاون، کار و رفاه اجتماعی، توسط کمیته انضباط کار به مورد اجرا گذاشته می ‌شود.

تعهدات کارفرمایان در مقابل کارگران

کارفرمایان نیز طبق قانون کار می بایست تعهداتی را پذیرفته و در مقابل کارگران تکالیف مشخصی را انجام دهند که در ادامه با مهم ترین آن ها آَشنا خواهیم شد.

پرداخت حق‌ السعی

حق السعی را می توان تمام مورادی دانست که در قرارداد کار، کارفرما موظف می شود در ازای کار کردن به کارگر پرداخت کند که برخی از آن ها از این قبیل است: مزد یا حقوق، کمک عائله‌ مندی، هزینه مسکن، خواروبار، ایاب و ذهاب و مزایای نقدی و غیر نقدی.

رعایت شرایط کار

کارفرما موظف است شرایط کار را برای کارگان فراهم آورد. همانند:

پرداخت حق سنوات

یکی دیگر از تعهدات کارفرمایان پرداخت حق سنوات به کارگران است که می بایست طبق قوانین و شرایط این مورد را رعایت کنند.

بیمه کارگران

کارفرمایان موظف به بیمه کردن کارگران براساس قانون تأمین اجتماعی می باشند. ماده ١۴٨ قانون کار در این خصوص می گوید: کارفرمایان کارگاه‌ های مشمول این قانون مکلف هستند براساس قانون تأمین اجتماعی نسبت به بیمه کردن کارگران واحد خود اقدام نمایند و در صورتی که از بیمه کردن کارگران خودداری نمایند علاوه بر تأدیه تمامی حقوق متعلقه به کارگر با توجه به شرایط و امکانات خاطی و مراتب جرم به جریمه نقدی خواهند شد.

پرداخت مطالبات معوقه کارگران در پایان کار:

با توجه به تصریح قانونی ماده ٢٢ قانون کار، در پایان کار تمامی مطالباتی که ناشی از قرارداد کار و مربوط به دوره اشتغال کارگر در موارد قانونی است به کارگر و در صورت فوت او به وارث قانونی وی پرداخت خواهد شد. بر همین اساس حساسیت و اهمیت حقوق کارگر از منظر قانونگذار به قدری است که در صورت فوت وراث کارگر می‌توانند مدعی مطالبات معوقه و کارفرما نیز محکوم به پرداخت می‌گردد.

تأمین ایمنی کارگاه، ماشین آلات و وسایل حفظ سلامت کارگران:

کارفرمایان موظـف به رعـایت مقررات حفاظتی کارگاه و مسئول اجرای آن در راستای تأمین سلامت کارگران و جلوگیری از بروز خطرات ناشی از انجام کار و در هنگام کار هستند.

سخن پایانی

با برخی از حق و حقوق کارگران و کارفرمایان نسبت به یکدیگر آشنا شدیم. درهر شغلی که هستید و یا می خواهید در موقعیت شغلی جدیدی استخدام شده و مشغول به کار شوید، از حق و حقوق خود و کارفرما آگاه شده و سپس برای استخدام اقدام کنید. اگر هم کارفرما هستید لازم است این مورد را رعایت کرده و علاوه بر دانستن حق و حقوق خود و کارگران، نسبت به اجرای آن نیز اهتمام بورزید.